Category: RBSE Class 11 Sanskrit

Rajasthan Board Books

Created with Sketch.

Rajasthan Board RBSE Class 11 Sanskrit रचना पाठ्यपुस्तकस्य

Rajasthan Board RBSE Class 11 Sanskrit रचना पाठ्यपुस्तकस्य पाठ्यपुस्तकस्य संकेताधारितम् अनुच्छेदलेखनम्। 1. मंजूषातः पदं चित्वा रिक्तस्थानस्य पूर्तिं कृत्वा कथां पूर्णा करोतु।। कुपितः, उत्पतति, अम्लानि, पुनः पुनः, जम्बुकः, द्राक्षालतां, पक्वानि, तथापि, अनेकानि, आराहार्थं, चिन्तयति।)। एक ………………………………. अस्ति। सः एकदा ………………………………. वने भ्रमति। तत्र स ………………………………. पश्यति। लतायाम् ………………………………. द्राक्षाफलानि सन्ति। तानि ……………………………….। जम्बुकः अद्य मम द्राक्षा…
Read more

Rajasthan Board RBSE Class 11 Sanskrit अपठितांशावबोधनम्

Rajasthan Board RBSE Class 11 Sanskrit अपठितांशावबोधनम् पाठ्यपुस्तकस्य अपठितांशाः  (1) अहं मातरं वन्दे। मात्रा वयं पालिताः पोषिता: चे। अस्माकं जीवने मात्रे आहुति-भूतम्। मातुः सर्वं लभामहे वयम्। वयं मातुः कार्यं कुर्मः। मातरि अस्माकं प्रीतिः, भक्तिः अनुरागः च सन्ति। हे. मातः! वयं वन्दामहे त्वाम्। शिक्षय। अस्मान् सुसंस्कारान्।। (मैं माता की वन्दना करता हूँ। माता हम सबको पालती…
Read more

Rajasthan Board RBSE Class 11 Sanskrit अलंकार-परिचयः

Rajasthan Board RBSE Class 11 Sanskrit अलंकार-परिचयः पाठ्यपुस्तकस्य अभ्यास प्रश्नोतराणि प्रश्न 1. किं नाम छन्दः? (छन्द किसे कहा जाता है?) उत्तर: निश्चितवर्णान् मात्राः वा पादं मत्वा रचितं वाक्यं वाक्यसमूहं वा छन्दः कथ्यते। (निश्चित वर्गों या मात्राओं को पाद मानकर रचे गये वाक्य या वाक्य-समूह को छन्द कहा जाता है।) प्रश्न 2. कतिविधाः मात्राः? (मात्रा कितने…
Read more

Rajasthan Board RBSE Class 11 Sanskrit छन्द-परिचयः

Rajasthan Board RBSE Class 11 Sanskrit छन्द-परिचयः पाठ्यपुस्तकस्य अभ्यास प्रश्नोत्तराणि प्रश्न 1. कोऽलंकारः? साहित्ये अलङ्काराणां का उपयोगिता? (अलंकार क्या है? साहित्य में अलंकारों की क्या उपयोगिता है?) उत्तर: ‘अलङ्करोति इति अलङ्कारः, अलङ्क्रियन्ते शब्दाः अर्थाः वा अनेनेति अलंङ्कारः।” (अर्थात् जैसे शरीर की सुन्दरता बढ़ाने के लिए हार-कुण्डल आदि आभूषण हम धारण करते हैं, उसी प्रकार काव्यरूपी…
Read more

Rajasthan Board RBSE Class 11 Sanskrit लौकिक साहित्यम्

Rajasthan Board RBSE Class 11 Sanskrit लौकिक साहित्यम् पाठ्यपुस्तकस्य अभ्यास प्रश्नोत्तराणि प्रश्न 1. रिक्तस्थानानि पूरयत- (रिक्त स्थानों की पूर्ति करिए-) (अ) रामायणस्य रचयिता ……………………………………… अस्ति। (ब) रामायणः ……………………………………… संहिता कथ्यते। (स) महाभारतस्य रचनायाः प्रथमे स्तरे ……………………………………… संज्ञा आसीत्। (द) महाभारतस्य रचनाकालः ……………………………………… मन्यते। (य) कुमारसंभवस्य अष्टसर्गेषु ……………………………………… टीका अस्ति। (र) अर्जुनेन हिमालये तपस्या ……………………………………… प्राप्त्यर्थं…
Read more

Rajasthan Board RBSE Class 11 Sanskrit वैदिक साहित्यम्

Rajasthan Board RBSE Class 11 Sanskrit वैदिक साहित्यम् पाठ्यपुस्तकस्य अभ्यास प्रश्नोत्तराणि प्रश्न 1. रिक्तस्थानानि पूरयत- (रिक्त स्थानों की पूर्ति करो) (अ) विश्वसाहित्यस्य आदिमः ग्रन्थः …………………………………….. अस्ति। (ब) वेद शब्दे …………………………………….. धातु अस्ति। (स) तिलकमहोदयेन वेदानां आरम्भिकं रचनाकालं …………………………………….. स्वीकृतम्। (द) ऋग्वेदस्य …………………………………….. शाखा सम्प्रति उपलभ्यते। (य) मन्त्राणां द्रष्टारः …………………………………….. कथयन्ते। (र) कर्मकाण्डस्य वेदः …………………………………….. अस्ति।…
Read more

Rajasthan Board RBSE Class 11 Sanskrit सत्प्रेरिका Chapter 17 इदं न मम

Rajasthan Board RBSE Class 11 Sanskrit सत्प्रेरिका Chapter 17 इदं न मम RBSE Class 11 Sanskrit सत्प्रेरिका Chapter 17 पाठ्य-पुस्तकस्य अभ्यास-प्रणोत्तराणि RBSE Class 11 Sanskrit सत्प्रेरिका Chapter 17 वस्तुनिष्ठ प्रश्ना प्रश्न 1. ‘इदं न मम’ इति पाठः कस्मात् रूपकात् संकलितः? (‘इदं न मम’ पाठ किस रूपक से संकलित है।) (अ) अभिज्ञान शाकुन्तलात् (ब) स्वप्नवासवदत्तात् (स) नाट्यकल्पात्…
Read more

Rajasthan Board RBSE Class 11 Sanskrit सत्प्रेरिका Chapter 16 शिष्य-परीक्षा

Rajasthan Board RBSE Class 11 Sanskrit सत्प्रेरिका Chapter 16 शिष्य-परीक्षा RBSE Class 11 Sanskrit सत्प्रेरिका Chapter 16 पाठ्य-पुस्तकस्य अभ्यास-प्रणोत्तराणि RBSE Class 11 Sanskrit सत्प्रेरिका Chapter 16 वस्तुनिष्ठ प्रश्ना प्रश्न 1. समर्थगुरु-रामदासस्य पीड़ा आसीत्। (समर्थ गुरु रामदास की पीड़ा थी।) (अ) शिरोवेदना (ब) पक्षाघात (स) कर्ण पीडा (द) उदरपीडा उत्तराणि: (द) उदरपीडा प्रश्न 2. रामदासस्य रोगस्य उपचारः…
Read more

Rajasthan Board RBSE Class 11 Sanskrit सत्प्रेरिका Chapter 15 वीर बालकः अभिमन्यु

Rajasthan Board RBSE Class 11 Sanskrit सत्प्रेरिका Chapter 15 वीर बालकः अभिमन्यु RBSE Class 11 Sanskrit सत्प्रेरिका Chapter 15 पाठ्य-पुस्तकस्य अभ्यास-प्रणोत्तराणि RBSE Class 11 Sanskrit सत्प्रेरिका Chapter 15 वस्तुनिष्ठ प्रश्ना प्रश्न 1. महाभारतस्य युद्धे कस्मात् कारणात् कौरवाणां पराजयः सुनिश्चितः- (महाभारत के युद्ध में किसके कारण कौरवों की पराजय निश्चित थी) (अ) युधिष्ठिरः (ब) अभिमन्युः (स) अर्जुनः…
Read more

Rajasthan Board RBSE Class 11 Sanskrit सत्प्रेरिका Chapter 14 आत्मावलोकनम्

Rajasthan Board RBSE Class 11 Sanskrit सत्प्रेरिका Chapter 14 आत्मावलोकनम् RBSE Class 11 Sanskrit सत्प्रेरिका Chapter 14 पाठ्य-पुस्तकस्य अभ्यास-प्रणोत्तराणि RBSE Class 11 Sanskrit सत्प्रेरिका Chapter 14 वस्तुनिष्ठ प्रश्ना प्रश्न 1 गङ्गायाः पर्यायवाचि शब्दः नास्ति- (गंगा का पर्यायवाची शब्द नहीं है।) (अ) जाह्नवी (ब) सरिता (स) भागीरथी (द) त्रिपथगा उत्तर: (ब) सरिता प्रश्न 2. प्रहरी शब्दस्य अर्थः…
Read more