Category: Class 6 Sanskrit रञ्जिनी

Rajasthan Board Books

Created with Sketch.

Rajasthan Board RBSE Class 6 Sanskrit रचना निबंध लेखनम्

Rajasthan Board RBSE Class 6 Sanskrit रचना निबंध लेखनम् 1. परोपकारः (दूसरों की भलाई) परेषाम् उपकार: ‘परोपकारः’ भवति। यदा मानवः परेषां हितं करोति, सः एव परोपकारः कथ्यते। परोपकारः महान् गुणः अस्ति। परोपकारेण एव सुखं भवति। परोपकारिण: जनाः निर्धनेभ्यः धनं, भोजनं वस्त्राणि च यच्छन्ति। परोपकारिणः जनाः दु:खितानां दु:खानि दूरीकुर्वन्ति। संसारे इदम् एव महत् पुण्यम् अस्ति। परोपकारिणः…
Read more

Rajasthan Board RBSE Class 6 Sanskrit रचना अपठित गद्यांशः

Rajasthan Board RBSE Class 6 Sanskrit रचना अपठित गद्यांशः निर्देशः- अधोलिखितान् गद्यांशान् पठित्वा एतदाधारित प्रश्नानाम् उत्तराणि यथानिर्देशं लिखत– (निम्नलिखित गद्यांशों को पढ़कर इन पर आधारित प्रश्नों के उत्तर निर्देशानुसार दीजिए-) (1) भारतस्य उत्तरस्यां दिशि हिमालयः पर्वतः अस्ति। सः भारतस्य मुकुटमणि: इव शोभते। सः शत्रुभ्यः अस्मान् रक्षति। अस्य दक्षिणपूर्व-दिशयोः समुदौ स्तः। सागरः भारतमातुः चरणौ प्रक्षालयति इव।…
Read more

Rajasthan Board RBSE Class 6 Sanskrit रचना वाक्यक्रम-संयोजनम्

Rajasthan Board RBSE Class 6 Sanskrit रचना वाक्यक्रम-संयोजनम् अधोलिखितवाक्यानां क्रमसंयोजनं कुरुत (निम्नलिखित वाक्यों का क्रम संयोजन कीजिए) प्रश्न 1. 1. रामेण सह सीता लक्ष्मण: चापि वनम् अगच्छताम्। 2. राम: वनम् अगच्छत्।। 3. राम: दशरथस्य पुत्रः आसीत्। 4. रावण: सीताम् अपहरत्।। 5. राम: रावणं ससैन्यम् हतवान्। उत्तर: राम: दशरथस्य पुत्रः आसीत्। राम: वनम् अगच्छत्। रामेण सह…
Read more

Rajasthan Board RBSE Class 6 Sanskrit रचना लघु रचना/कहानी लेखनम्

Rajasthan Board RBSE Class 6 Sanskrit रचना लघु रचना/कहानी लेखनम् प्रश्न-मञ्जूषा में दिए गए शब्दों की सहायता से संस्कृत में लघु कहानी लेखन कीजिएमञ्जूषा प्रश्न 1. विशाल वृक्षे: अन्वेषणे, लतायाम् द्राक्षाफलानि, लम्बितानि, प्रायतत, व्यर्थमेव, उत्प्लुतः अतिश्रान्तः, द्राक्षास्तवकम्, फलानि। उत्तर: एकस्मिन् उद्याने विशालवृक्षे द्राक्षालता आरूढा आसीत्। एकः जम्बुक: भोजनस्य अन्वेषणे इतस्ततः अभ्रमत्। लतायाम् द्राक्षाफलानि उच्चतरे स्थाने…
Read more

Rajasthan Board RBSE Class 6 Sanskrit रचना चित्राधारित वर्णनम्

Rajasthan Board RBSE Class 6 Sanskrit रचना चित्राधारित वर्णनम् चित्र की मञ्जूषा में दिए गए शब्दों की सहायता लेकर वाक्यों का निर्माण करते समय निम्नलिखित बातों को समझ लें। चित्रवर्णन के वाक्य संक्षिप्त तथा सारगर्भित होने चाहिए। चित्रवर्णन में उपपद विभक्तियों का उचित प्रयोग होना चाहिए। कारक तथा मञ्जूषा के शब्दों के बिना भी वाक्य…
Read more

Rajasthan Board RBSE Class 6 Sanskrit रचना पत्र-लेखनम्

Rajasthan Board RBSE Class 6 Sanskrit रचना पत्र-लेखनम् निर्देश :- संस्कृत में प्रार्थना-पत्र के प्रारम्भ में ‘सेवायाम्’ लिखें। पत्र संक्षेप में हो व भाषा सरल हो। लिखने योग्य विचारों का संस्कृत में अनुवाद करते हुए छोटे-छोटे वाक्यों में प्रार्थना-पत्र लिखें। प्रार्थना-पत्र के अन्त में भवताम् भवतीनाम् आज्ञानुवर्ती/ आज्ञाकारिणी शिष्यः/शिष्या लिखकर अपना नाम और कक्षा लिखें।…
Read more

Rajasthan Board RBSE Class 6 Sanskrit व्याकरण अनुवाद-प्रकरणम्

Rajasthan Board RBSE Class 6 Sanskrit व्याकरण अनुवाद-प्रकरणम् अनुवाद- किसी भी भाषा के शब्दार्थ को दूसरी भाषा के शब्दों में बदलने को अनुवाद कहते हैं। संस्कृत अनुवाद के लिए निम्नलिखित बातों का ज्ञान आवश्यक है- 1. हिन्दी से संस्कृत में अनुवाद करने से पहले उस वाक्य के कर्ता, क्रिया, कर्म के साथ-साथ काल एवं अन्य…
Read more

Rajasthan Board RBSE Class 6 Sanskrit व्याकरण विलोम शब्दः

Rajasthan Board RBSE Class 6 Sanskrit व्याकरण विलोम शब्दः परस्पर विरोधी अर्थ को प्रकट करने वाले शब्दों को विलोम शब्द कहते हैं । ये शब्द प्रायः विसर्ग जोड़कर या बदलकर अथवा पूरा शब्द बदलकर बनते हैं। जैसे- अभ्यास प्रश्न 1. निम्न शब्दों के विलोम शब्द लिखिए 1. उन्नतिः 2. चतुर: 3. दुष्टः 4. रात्रिः 5.…
Read more

Rajasthan Board RBSE Class 6 Sanskrit व्याकरण पर्यायवाची शब्दः

Rajasthan Board RBSE Class 6 Sanskrit व्याकरण पर्यायवाची शब्दः शब्द पर्यायवाची शब्द सखा – मित्रं, सुहृद, सहचरः, संगिन्। गौ: – सुरभिः, धेनुः, पयस्विनी, हविर्धानी। नदी – निम्नगा, गिरितनया, सरित, निर्झरिणी। देवताः – अमरः, देवः, असुरारि:, सुरः, निर्जर:। कमलम् – पंकजम्, नीरजम्, अम्बुजम्, सरोजम्, सरोरुहम्। अग्नि – पावकः, बहिः, अनल, हुताशन:। नेत्रम् – अक्षि, चक्षुः, दृक्,…
Read more

Rajasthan Board RBSE Class 6 Sanskrit व्याकरण समास

Rajasthan Board RBSE Class 6 Sanskrit व्याकरण समास समास की परिभाषा- दो या दो से अधिक शब्दों के मेल से बने हुए स्वतन्त्र शब्द को समास कहते हैं । समास का अर्थ ‘संक्षेप में होता है । अतः संक्षेप करना ही समास कहलाता है । विग्रह – जब समास पद के शब्दों को अलग-अलग करके…
Read more